Κυριακή 13 Ιανουαρίου 2013

Κατάθεση μαρτυρίας

Σάμουελ Μπακ, "Οικογένεια" (λεπτομέρεια), 1976

Με την ευκαιρία της αντιφασιστικής κινητοποίησης,  το επόμενο Σάββατο 19 Ιανουαρίου, σε δεκατρείς πόλεις του κόσμου, με γενικό σύνθημα «Αθήνα, πόλη αντιφασιστική», ο σημαντικός εβραίος ζωγράφος Σάμουελ Μπακ, επιζήσας του Ολοκαυτώματος, έστειλε έναν σύντομο χαιρετισμό. Ευχαριστούμε θερμά τον Χρήστο Κεφαλή, ο οποίος μας διαβίβασε και μετέφρασε το κείμενο.

 Το όνομά μου είναι Σάμουελ Μπακ. Είμαι Εβραίος και ζω στις Ηνωμένες Πολιτείες. Γεννήθηκα όμως στο Βίλνιους, όταν ανήκε στην Πολωνία. Τη χρονιά που γεννήθηκα, το 1933, ο Χίτλερ κατέλαβε την εξουσία στη Γερμανία. Κύματα βαθιάς δυσαρέσκειας και φρενιασμένου εθνικισμού τον προωθούσαν, και τεράστια πλήθη τον επευφημούσαν, σα να ήταν Θεός. Δεν θέλαν να δουν το ακριβό τίμημα που συνόδευε μια τέτοια επιλογή.

Στα τέλη της δεκαετίας του 1930 ήμουν ένα μικρό αγόρι, πέντε-έξι χρονών. Και όλα αυτά τα απειλητικά γεγονότα συνέβαιναν πέρα από τα σύνορα της χώρας μου. Στο όμορφο και φιλικό σπίτι μας, η ζωή συνεχιζόταν όπως πάντα. Καθόμουν σε ένα καλοστρωμένο τραπέζι, περιβαλλόμενος από μια στοργική οικογένεια. Και άκουγα αυτές τις λέξεις: «Αυτό δεν μπορεί ποτέ να συμβεί εδώ…».

Δυο χρόνια μετά, οι ναζί όρμησαν στο διαμέρισμά μας. Έσυραν τη μητέρα μου κι εμένα στο γκέτο. Δολοφόνησαν τον πατέρα, τον παππού και τη γιαγιά μου. Δολοφόνησαν πολλά αγαπημένα  μέλη της οικογένειάς μου. Δολοφόνησαν περίπου το 95% των Εβραίων της Λιθουανίας — το πιο υψηλό ποσοστό ανάμεσα στα 6 εκατομμύρια Εβραίους της Ευρώπης που εξοντώθηκαν. Δεν λυπήθηκαν αναρίθμητους Ρώσους αιχμαλώτους πολέμου, Τσιγγάνους, ομοφυλόφιλους, κομμουνιστές και άμαχο πληθυσμό γενικά — με μια λέξη, όσους εμπόδιζαν την πορεία τους προς την απόλυτη εξουσία.

Σήμερα, είμαι ένας από τους λίγους τυχερούς επιζώντες που μπορούν να καταθέσουν τη μαρτυρία τους. Το κάνω με την τέχνη μου, τις διαλέξεις  και τα γραπτά μου.

Σήμερα, όπως και στο παρελθόν, οι απειλητικοί και γνώριμοι τόνοι του φασισμού και του νεοναζισμού επιστρέφουν, είτε τα κηρύγματα  ακούγονται στα αγγλικά είτε στα γαλλικά είτε στα εβραϊκά είτε στα ελληνικά. Νιώθω μια ανατριχίλα να με διαπερνά από πάνω ως κάτω.

Πότε θα μάθουν οι λαοί; Πότε θα κοιτάξουν στον καθρέφτη της ιστορίας; Πότε θα διδαχθούν από τα λάθη του παρελθόντος; Γιατί το χειρότερο μπορεί να συμβεί εδώ, και πολύ πιο σύντομα από όσο νομίζουμε!

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου